دستگاه ترنسیور بهمن ابزاری الکترونیکی و تخصصی برای جستجو و نجات قربانیان گرفتار در زیر آوار بهمن است. این دستگاه با ارسال و دریافت سیگنال‌های رادیویی در فرکانس استاندارد، نقش کلیدی در عملیات میدانی و واکنش سریع ایفا می‌کند و شانس زنده‌یابی افراد مدفون زیر آوار بهمن را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
کوهنوردی و صعود با کمک اسکی تورینگ، فعالیتی است که اغلب در مسیرهای دوردست و خارج از پیست‌های اسکی در فصل زمستان کوهستان انجام می‌شود. با وجود رعایت کامل نکات بهمن‌شناسی و بررسی‌های مستمر لایه‌های برف و انتخاب مسیرهای ایمن، خطر وقوع بهمن هرگز به صفر نمی‌رسد و می‌تواند هر کوه‌نورد یا اسکی‌بازی را درگیر کند.
در فعالیت‌های زمستانی کوهستانی، همراه داشتن تجهیزات سه‌گانه شامل ترنسیور بهمن، میل سونداژ و بیلچه برفی یک الزام فنی و اخلاقی محسوب می‌شود. در این مقاله به معرفی دقیق ترنسیور بهمن، تاریخچه و تکامل آن، تفاوت سیستم‌های آنالوگ و دیجیتال، اهمیت زمان طلایی در نجات و نکات کلیدی برای انتخاب و استفاده‌ی صحیح از این دستگاه خواهیم پرداخت.
دستگاه ترنسیور بهمن چیست؟
دستگاه ترنسیور بهمن ابزاری الکترونیکی و قابل حمل با وزن حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم و ابعادی مشابه یک تلفن هوشمند یا دستگاه GPS است. این دستگاه در فرکانس ثابت ۴۵۷ کیلوهرتز سیگنال رادیویی ارسال می‌کند و در صورت وقوع بهمن، به سایر اعضای تیم کمک می‌کند تا قربانیان را به سرعت ردیابی و نجات دهند.
ترنسیور بهمن با باتری کار می‌کند و باید در لایه‌های داخلی لباس، نزدیک بدن حمل شود. این شیوه حمل از یخ‌زدگی باتری جلوگیری می‌کند و اطمینان می‌دهد که دستگاه در شرایط اضطراری فعال و قابل استفاده باقی بماند.
در حالت عادی، دستگاه در وضعیت ارسال سیگنال قرار دارد. هنگام وقوع حادثه، افراد نجات‌دهنده دستگاه‌های خود را به حالت دریافت تغییر می‌دهند و با دنبال کردن اطلاعات سیگنال شامل جهت، فاصله و عمق، عملیات جستجو را آغاز می‌کنند.
ترنسیور بهمن تنها در ترکیب با میل سونداژ و بیلچه‌ی برفی می‌تواند عملیات نجات را در پنجره‌ی طلایی امکان‌پذیر کند. همراه داشتن تنها یک ترنسیور کافی نیست؛ همکاری تیمی و استفاده‌ی صحیح از تمام ابزارها الزامی است.
واژه‌شناسی و تاریخچه ترنسیور بهمن
واژه‌ی «ترنسیور» از ترکیب واژگان Transmit (ارسال) و Receive (دریافت) ساخته شده است و به عملکرد دوگانه‌ی این دستگاه اشاره دارد. استفاده از واژه‌هایی مانند «ترانسیور» یا «زنده‌یاب» هرچند رایج شده، اما از دقت علمی لازم برخوردار نیست و می‌تواند باعث سوءبرداشت شود.
همچنین در برخی منابع، به‌ویژه در آمریکای شمالی، واژه‌ی Avalanche Beacon نیز به‌جای Avalanche Transceiver به کار می‌رود. این دو اصطلاح به یک ابزار اشاره دارند، اما واژه‌ی “Beacon” (به‌معنای «فرستنده یا علامت‌دهنده») بیشتر در زبان رایج غیرتخصصی دیده می‌شود.
توسعه‌ی ترنسیورهای بهمن به دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی بازمی‌گردد. نخستین مدل‌ها به صورت آنالوگ عمل می‌کردند و تنها امکان تخمین فاصله و جهت را فراهم می‌ساختند. با پیشرفت فناوری، ترنسیورهای دیجیتال با سه آنتن داخلی معرفی شدند که فاصله، جهت و عمق قربانی را با دقت بیشتری مشخص می‌کنند.
ابزارهای جستجوی بهمن به دو گروه تقسیم می‌شوند: ابزارهای اکتیو مانند ترنسیور که به طور مداوم سیگنال ارسال می‌کنند و ابزارهای پسیو مانند سیستم رِکو که بدون ارسال مداوم سیگنال عمل می‌کنند.
عملکرد ترنسیور در نجات میدانی
در حالت عادی، ترنسیورها در وضعیت ارسال سیگنال قرار دارند. در صورت وقوع بهمن، دستگاه نجات‌دهندگان باید فوراً به وضعیت دریافت تغییر داده شود. ترنسیور دریافت‌کننده با تحلیل قدرت سیگنال و جهت آن، کاربر را به سمت قربانی هدایت می‌کند.
ترنسیورهای دیجیتال با سه آنتن داخلی، قابلیت نمایش فاصله، جهت و عمق قربانی را دارند. برخی مدل‌ها توانایی ردیابی چند سیگنال به طور همزمان را نیز دارا هستند.
آموزش صحیح و تمرین مداوم کار با ترنسیور شرط لازم موفقیت در عملیات نجات است. بدون تسلط عملی، حتی بهترین تجهیزات نیز کارایی کافی نخواهند داشت.
اهمیت زمان طلایی در نجات قربانیان بهمن
پنجره‌ی طلایی برای نجات قربانیان بهمن کمتر از پانزده دقیقه است. پس از این زمان، احتمال زنده‌ماندن به شدت کاهش می‌یابد و پس از شصت دقیقه تقریباً به صفر می‌رسد.
عامل اصلی کاهش سریع شانس بقا، خفگی، آسیب‌های فیزیکی و سرمای شدید است. بنابراین سرعت عمل در تشخیص و نجات، تعیین‌کننده‌ی موفقیت عملیات خواهد بود.
استفاده از ترنسیور، میل سونداژ و بیلچه به صورت هماهنگ، کلید اصلی موفقیت در این بازه‌ی زمانی حیاتی است.
ضرورت تجهیزات سه‌گانه در نجات بهمن
ترنسیور، میل سونداژ و بیلچه‌ی برفی مکمل یکدیگر هستند. پس از مکان‌یابی قربانی توسط ترنسیور، میل سونداژ برای تعیین محل دقیق دفن به کار می‌رود و بیلچه برای حفاری سریع در برف متراکم استفاده می‌شود.
داشتن هر سه ابزار باعث کاهش چشمگیر زمان نجات می‌شود. برای مثال، همراه داشتن هر سه ابزار می‌تواند زمان عملیات را از بیش از یک ساعت به حدود یازده دقیقه کاهش دهد.
نکات ضروری برای استفاده‌ی صحیح از ترنسیور بهمن
آشنایی کامل با دستگاه، تمرین منظم و اجرای تست همگام‌سازی گروهی پیش از شروع برنامه‌های زمستانی ضروری است.
ترنسیور باید در نزدیک بدن حمل شود و به طور منظم وضعیت باتری آن بررسی گردد. در زمان جستجو، تلفن همراه و سایر تجهیزات الکترونیکی باید دور از ترنسیور نگه داشته شوند تا از تداخل سیگنال جلوگیری شود.
تسلط کامل به تغییر حالت دستگاه، شناسایی سیگنال و مدیریت استرس در شرایط اضطراری از الزامات حیاتی استفاده‌ی موفق از این ابزار است.
ویژگیهای کلیدی برای انتخاب ترنسیور بهمن
ویژگیهای مهم در انتخاب ترنسیور عبارتند از: برد مؤثر حداقل هفتاد متر، مقاومت در برابر ضربه، تحمل دمایی بین منفی ده تا مثبت چهل درجه، رابط کاربری ساده و قابل فهم، امکان ردیابی چندگانه و قابلیت آپدیت نرم‌افزاری.
در مقاله ویژگیهای دستگاه ترنسیور بهمن: چه نکاتی آن را قابل اعتماد می‌کند؟ و همچنین در مطلب راهنمای خرید ترنسیور بهمن: چگونه انتخاب درستی داشته باشیم؟ به این موضوع پرداخته شده است.
ترنسیورهای حرفه‌ای قابلیت ذخیره‌ی اطلاعات چند قربانی و سوئیچ خودکار بین حالت‌های ارسال و دریافت را دارند و برای سرپرستان و راهنمایان کوهستان گزینه‌ی مناسبی هستند.
شرکت‌های تولیدکننده‌ی ترنسیور بهمن
برندهای معتبر تولیدکننده‌ی ترنسیور شامل ماموت، بیپس، اورتوکس، بی‌سی‌ای، آروا و بلک دایموند هستند. انتخاب از میان برندهای معتبر، تضمین‌کننده‌ی کیفیت و قابلیت اطمینان تجهیزات خواهد بود.
جمع‌بندی
ترنسیور بهمن ابزاری کلیدی برای جستجو و نجات قربانیان بهمن است. همراه داشتن و تسلط بر استفاده‌ی صحیح از ترنسیور، میل سونداژ و بیلچه برفی، شانس بقا را در شرایط اضطراری به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
آگاهی، تمرین و انتخاب تجهیزات با کیفیت سه عامل حیاتی برای موفقیت در عملیات امداد بهمن هستند. تسلط بر ترنسیور بهمن، فراتر از یک مهارت فنی، بخشی از مسئولیت اخلاقی هر کوه‌نورد و اسکی‌باز در کوهستان‌های زمستانی است.
تدوین و گردآوری: امیر سعید احمدی
عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی عالی